‘Zes oxhoofd bier en een korf eertappelen’: Hannemahuis ontdekt 18de-eeuwse boodschappenlijstjes oorlogsschip De Faam
door Jeanine Otten*
door Jeanine Otten*
Smullen geblazen aan boord van oorlogsschip De Faam! De bemanning at in 1781 hutspot met schapenbout en dronk daarbij bier, zo blijkt uit 230 jaar oude boodschappenlijstjes. De lijstjes zijn in de negentiende eeuw in kieren tussen plafondbalken van woonhuis Voorstraat 8 in Harlingen gestopt en kwamen bij een verbouwing omstreeks 1975 tevoorschijn. Vervolgens zijn ze overgedragen aan de Gemeente Harlingen om bewaard te worden in het museum. Er is kennelijk iets mis gegaan want pas 35 jaar na dato vond Jeanine Otten, Hannemahuismedewerker en beheerder van het oude stadsarchief Harlingen, de papieren eind 2010 bij een inspectie van de zolder van het stadhuis en nam ze voor onderzoek mee naar het Hannemahuis. Zo kwamen ze uiteindelijk toch nog daar waar ze wezen moesten!
In maart 2011 werden de 242 gekreukte en opgerolde proppen papier uit de achttiende eeuw "gevlakt". Het gaat om teruggevonden correspondentie van de Harlinger havenmeester Cornelis Dirks Zijlstra uit 1781-1783 en documenten die te maken hebben met het oorlogsschip De Faam in dienst van de Friese Admiraliteit. De vondst is van belang omdat het archief van de Admiraliteit van Friesland ten gevolge van twee branden in de achttiende en de negentiende eeuw grotendeels verloren is gegaan. Bovendien gaat het om 230 jaar oude 'boodschappenlijstjes', documenten die nu niet bepaald in aanmerkingen komen om voor de eeuwigheid bewaard te worden en daarom zeldzaam zijn. Als alle papieren zijn gevlakt en zonodig gerestaureerd, kan de inhoud nauwkeuriger worden onderzocht.
In het Hannemahuis worden de papieren eerst nauwkeurig bekeken voor ze worden behandeld. Foto 3 maart 2011.
Belangstelling van lokale, regionale en landelijke persNaar aanleiding van Ottens berichtjes over de vondst op Twitter begin maart 2011, verscheen op 5 maart 2011 in deLeeuwarder Courant het artikel 'Scheepshistorie op oud propjes' van Erwin Boers. De Harlinger Courant volgde op 8 maart 2011 met een artikel 'Hannemahuis ontdekt 18e eeuwse boodschappenlijstjes oorlogsschip De Faam'. Ewoud Sanders ging op 14 maart 2011 in NRC Handelsblad, in zijn rubriek Woordhoek, onder de titel: "Achter het stucwerk: oude boodschappenlijstjes" in op het belang van de vondst voor taalkundigen. Het Friesch Dagblad besteedde op 26 maart 2011 aandacht aan de vondst.
Op 10 maart 2011 las een bezoeker van het Hannemahuis de Harlinger Courant en snelde naar het Hannemahuis om te vertellen dat zijn schoonvader omstreeks 1975 bij een verbouwing van Voorstraat 8 in Harlingen de papieren achter een pleisterlaag tussen de plafondbalken van de woonkamer op de eerste verdieping had gevonden. Klaarblijkelijk zijn de papieren bij schilderwerk in de eerste helft van de negentiende eeuw gebruikt als vulmateriaal in kieren en gaten. Voorstraat 8 werd in de periode 1781-1825 bewoond door de Harlinger havenmeester Cornelis Dirks Zijlstra (1750-1825).
Voorstraat 8 in Harlingen. Op de eerste verdieping werden omstreeks 1975 de papieren van Cornelis Dirks Zijlstra gevonden. Foto 10 maart 2011.
Het papier is in stukken gescheurd en opgerold, waarna het in gaten achter plafondbalken is gestopt. Daarna kwam er een laag pleisterwerk en witte (nu vergeelde) verflak overheen. Foto 3 maart 2011.
In onbruik geraakte woorden op boodschappenlijstje oorlogsschip De FaamDe papieren blijken fragmenten te zijn van ‘boodschappenlijstjes’ van en correspondentie tussen onder anderen kapitein Jan Pieters Vlielander, gezagvoerder op oorlogsschip ’s Lands uitlegger De Faam in dienst van de Admiraliteit van Friesland, en de Harlinger havenmeester Cornelis Dirks Zijlstra uit de periode 1781-1783. In de lijstjes komen in onbruik geraakte woorden voor zoals 'varkens' en 'leggers' (kleinere en grote watervaten) en 'oxhoofden' (inhoudsmaat van circa 120 liter).
Het fregat en uitlegger De Faam werd tijdens de Vierde Engelse oorlog (1780-1784) begin 1781 door de Admiraliteit van Friesland gekocht en verbouwd tot oorlogsschip met 16 kanonnen voor 80 koppen bemanning. Kapitein Jan Pieters Vlielander van Den Helder was de gezagvoerder van het oorlogsschip. De Faam lag de meeste tijd in ’t Vlie (tussen Vlieland en Terschelling) en werd vanuit Harlingen bevoorraad. Vlielander schreef echter ook brieven aan Zijlstra vanaf de rede voor Vlissingen, de rede voor Zierikzee en vanuit Amsterdam.
Linksonder op de kaart 't Vlie, tussen Terschelling en Vlieland. 'Nieuwe Pascaert Waar in te sien is de gaten van Texel en 'T Vlie Met alle syn Mercken, diepte en droogte alles op't Nieuws Oversien en van veel fouten verbetert', door kaartmaker Johannes Van Keulen, Amsterdam 1681. Handgekleurd. Het Noorden is onder.
Kapitein Jan Pieters Vlielander werd op 3 juni 1725 gedoopt in Den Helder, als zoon van Pieter Jans Vlielander en Martje Meijnards Dogger. Van 1762-1765 was hij 'Groenlandsche Commandeur' (gezaghebber op een walvisvaarder), van 1769-1770 was hij koopvaardijschipper. Hij trouwde twee maal, in 1751 en in 1784, en overleed in Den Helder in 1805 (impost op overlijden 13 april 1805).[1] In 1782 zou Vlielander op een loodsschuit en uitlegger onder Abram Driemans op reis naar Batavia door de Fransen gevangen zijn genomen.[2] Een andere bron vermeldt dat het schip De Faam in 1794 door de Fransen werd veroverd, de bemanning werd als gevangenen meegenomen naar Brest (Frankrijk). Dit betreft echter pakketboot (brik) De Faam, in 1788 gebouwd voor de Kamer van Amsterdam van de VOC op de VOC-werf te Amsterdam. Vier dagen na zijn vertrek vanaf de rede van Texel is dit schip onder gezagvoerder Luitje Frederiksz op 25 maart 1794 genomen door de Fransen en vervolgens opgebracht naar Brest. Het is dus niet het oorlogsschip fregat De Faam van Jan Vlielander.[3]
Zes oxhoofd bier en een korf eertappelenHoewel fragmentarisch, geven de documenten inzicht in wat er in 1781 en 1782 aan boord van het fregatschip De Faam werd gegeten en gedronken. Zo worden onder andere ‘zes oxhoofd bier (circa 6 x 120 liter) en een korf eertappelen’ besteld. Sommige van de bestellijsten voor eten en drinken zijn ondertekend door “bordelier” (bottelier) Geert Olthof. Deze was verantwoordelijk voor de inkoop van victualiën en de rantsoenering daarvan. Hij voorzag de kok van de vereiste hoeveelheid gort, erwten, bonen, kaas en dergelijke.
Al sinds de zestiende eeuw werden in de Nederlanden de oorlogsschepen niet van overheidswege, maar door de kapiteins zelf van proviand voorzien. Deze leverden vaak met behulp van vaste leveranciers en zaakwaarnemers of familieleden aan de wal, de voor een reis noodzakelijke victualien. Eerst na afloop van de reis ontvingen de kapiteins ter vergoeding voor deze dienstverlening van de Admiraliteit waartoe zij behoorden de zogeheten kostpenningen. Pas op 30 maart 1808 werd het systeem van kostpenningen aan boord van Nederlandse oorlogsschepen afgeschaft. Bron: M.A. van Alphen, Kroniek der Zeemacht, 2003.
Een van de behandelde rolletjes blijkt een 'boodschappenlijstje': 'versonden d[oo]r schipper Saskers Oeges, na[ar] 's Lands Fregat van Oorlog de Faam voor Capitein J. Flielander: 11 halve leggers water, 1 quart legger dito, 7 sakken Amsterd[a]m[s] hard brood 1635 pond Netto. Harlingen den 1 November 1781. [ondertekend door] CD Zijlstra. Binnenstaande ontfangen Geert Olthof C: Bordelier'. Een legger was een groot water- of wijnvat, dat als regel in het ruim van het schip bleef liggen. De inhoud was 400 liter of 563 liter. Foto 3 maart 2011.
In een brief, geschreven op 31 juli 1781 op de rede 't Vlie, verklaart kapitein Jan Vlielander dat hij een hoeveelheid water en bier heeft ontvangen van Luitjen Stoffels. Het andere water heeft Stoffels aan Willem Livius van Bouricius (door Jan Vlielander geschreven als ‘Boeriessies’), kapitein op de Eensgezindheid, gegeven zonder Vlielander daarvan in kennis te stellen. Hij klaagt over Stoffels: 'zeer slecht van de brenger' .
Mijn Heer en Vrind
Cornelis Ds Zijlstra
Ontfangen en zoo heeden van Luittje Stoffels
2 varkens waeter [4] en 4 oxhoofden bier.
Het andere waeter heeft hij aan
Captn: Boeriessies [Bouritius] gegeven sonder enigsins
kennis aan mijn gegeven seer slegt van de
brenger als die ontfangen heeft alsoo de saak
hoopt klaar kun loopen. Zenden UE met
de boven genoemde van mijn schip
6 halve leg[g]ers en 4 quarties + 2 oxhoofde
Nogh voor mijn van de Eensgesintheyt
7 halve leggers. Versoeken mijn waeter
met de eerste oekaasie [occasie = gelegenheid] terug.
Zende UE een kan om zoete oly en versoeke
hier nevens mijn ½ lb [pond] drooge gist te zenden.
Verzoeke dese ingelyde aan de Heer
Munts te behandigen. Mijn Heer & Vrind
Verblijve met agting UWDW [uw dienstwillige] & Vrind
Jan Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 31 July 1781
Cornelis Ds Zijlstra
Ontfangen en zoo heeden van Luittje Stoffels
2 varkens waeter [4] en 4 oxhoofden bier.
Het andere waeter heeft hij aan
Captn: Boeriessies [Bouritius] gegeven sonder enigsins
kennis aan mijn gegeven seer slegt van de
brenger als die ontfangen heeft alsoo de saak
hoopt klaar kun loopen. Zenden UE met
de boven genoemde van mijn schip
6 halve leg[g]ers en 4 quarties + 2 oxhoofde
Nogh voor mijn van de Eensgesintheyt
7 halve leggers. Versoeken mijn waeter
met de eerste oekaasie [occasie = gelegenheid] terug.
Zende UE een kan om zoete oly en versoeke
hier nevens mijn ½ lb [pond] drooge gist te zenden.
Verzoeke dese ingelyde aan de Heer
Munts te behandigen. Mijn Heer & Vrind
Verblijve met agting UWDW [uw dienstwillige] & Vrind
Jan Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 31 July 1781
In 1781-1782 was Van Bouricius gezagvoerder op het schip De Eensgezindheid met 38 kanonnen en 230 koppen bemanning. Dit fregatschip was in 1778-1779 in opdracht van de Friese Admiraliteit in Harlingen gebouwd en in 1796 gesloopt. Willem Livius van Bouricius werd geboren op 8 oktober 1746. Vijf dagen nadat Jan Vlielander zijn briefje naar Cornelis Zijlstra had gestuurd, namelijk op 5 augustus 1781, commandeerde Van Bouricius zijn schip De Eensgezindheid in de Slag bij de Doggersbank. Hij lag met zijn schip achter of buiten de linie om de zwaardere schepen te ondersteunen en moest het zwaar gehavende schip De Batavier te hulp schieten. De slag eindigde feitelijk onbeslist, maar in Nederland werd de slag als een grootse overwinning gevierd. Alle hooggeplaatsten kregen van stadhouder Willem V een eremedaille aan een lint, de zogenaamde Doggersbankmedaille. De matrozen werden beloond met een geldbedrag. In de collectie van Gemeentemuseum het Hannemahuis is een unieke zilveren lepel ter nagedachtenis aan Willem Livius van Bouricius en zijn schip De Eensgezindheid. Op de achterzijde van de bak is een afbeelding gegraveerd van een fregat en het opschrift 'Ter Gedagtenis aan sLands Oorlog schip de Eensgezindh Gecomm door Capitein W:L:B: P:S: 1781'. De lepel werd gemaakt door de Harlinger zilversmid Hoyte Jans Lieuwma (1739-1817).
Zilveren lepel, gemaakt door de Harlinger zilversmid Hoyte Jans Lieuwma, ter herdenking aan de deelname aan de Slag bij de Doggersbank door het oorlogsschip De Eensgezindheid onder commando van kapitein Willem Livius van Bouricius 1781. Collectie Gemeentemuseum het Hannemahuis.
In 1793 kwam Van Bouricius jammerlijk om het leven door een brand op zijn schip 's Lands hulk De Dwinger. De Dwinger, in 1782 in Harlingen gebouwd in opdracht van de Friese Admiraliteit, was een groot plat vaartuig, voorzien van drie masten, en lag in 't Vlie ter bewaking van de kust. Op vrijdagavond 15 maart 1793 brak aan boord van De Dwinger een ernstige brand uit. De bemanning kon nog net op tijd 80.000 pond buskruit over boord gooien. Als noodsignaal werd het kanon afgeschoten. Hoewel de signalen door enkele Vlielander vissers werden gehoord, konden zij vanwege een dikke mist het brandende schip niet ontdekken. Van de circa 140 opvarenden kwamen er 67 om in de vlammen of verdronken. De Dwinger, die op dat moment extra zwaar was bemand met enige tientallen soldaten, een detachement van de Friese Gardes, verging.[5]
"De Hulk 'De Dwinger' v/h Coll. ter Admiraliteit v. Vrieslandt, Capit. W.L. van Bovrisius, liggende Febr. 1793 ter Reede van Harlingen. / Verbrand bij Vlieland, 15 maart 1793." Collectie Fries Scheepvaartmuseum, Sneek.
In een van de brieven komt ook kapitein Adriaan de Roock ter sprake. In 1780 liet de Friese Admiraliteit het fregatschip De Pallas bouwen met 44 kanonnen, voor 270 koppen bemanning, onder commando van Adriaan de Roock. In 1781 was De Roock bevelhebber op oorlogsschip De Pallas, maar ook op oorlogsschip De Eendracht, door de Friese Admiraliteit gebouwd in 1769-1770 onder werfbaas Willem Lodewijk van Genth. De Eendracht verging begin 1782 op een bank voor het Vlie. Adriaan de Roock was toen niet op het schip. Hij werd op 15 februari 1748 geboren te Zaltbommel, als zoon van Gerhard de Roock en Esther van Heijningen. In 1794 trouwde hij in Harlingen met Hendrina de Beucker. Van 1782-1795 was hij equipagemeester van de Admiraliteit van Friesland. Adriaan de Roock overleed, bijna 86 jaar oud, op 4 februari 1834 in zijn woonhuis Noorderhaven 102 te Harlingen.[6]
Brieven aan havenmeester ZijlstraCornelis Dirks Zijlstra, aan wie een aantal brieven is gericht, werd op 5 december 1750 te Harlingen geboren. Hij was, behalve havenmeester in 1781-1782, ontvanger van de convooien en licenten en tussen 1802 en 1811 lid van het gemeentebestuur, lid van de burgerschutterij en voogd van het Stads Weeshuis. Op 8 mei 1774 trouwde hij in Harlingen in de Hervormde kerk met Jetske Aarts (geb Harlingen 1750-overl Harlingen 1800). In januari 1781 kocht hij in Harlingen het huis Voorstraat 8 (in de 17de eeuw de herberg 'De Drie Roemers'). Daar overleed hij, bijna 45 jaar later, op 75-jarige leeftijd op 30 mei 1825. De ontvangstbriefjes van oorlogsschip De Faam en andere brieven aan Zijlstra verdwenen als oud papier in de kieren en gaten van zijn woonkamer.
Op het familiewapen van Cornelis Dirks Zijlstra, op het wapenbord in de hal van het stadhuis van Harlingen, is een geopende brugsluis of spuisluis afgebeeld, een zijl (syl of ziel in het Fries). De afbeelding verwijst naar zijn naam 'Sylstra'. In 1773 was Cornelis Dirks Zijlstra vaandrig, in 1785 luitenant van de burgerschutterij. Hij was ingedeeld bij het derde kwartier.
Nog te bestuderen documenten en correspondentie, onder andere van kapitein Jan Vlielander op oorlogsschip de Faam aan Cornelis Dirks Zijlstra te Harlingen. Foto 3 maart 2011.
Andere namen die uit de papieren opduiken zijn die van schipper Thomas IJberts (ook wel Thomas IJsbrands) en schipper Sasker Oeges, van schrijver P. Veenstra, Johan Gustaf Ge(e)bel en Luitjen Stoffels. Schipper Sasker Oeges van der Zee werd in 1750 geboren in Hindeloopen als zoon van Oege Saskers en Aukje Ulbes. Hij verkreeg op 24 september 1781 het burgerrecht van Harlingen. In 1808 was hij loods in dienst van 's Konings Marine.
De inhoud van de brieven is, doordat deze maar gedeeltelijk bewaard zijn gebleven, moeilijker te interpreteren en vergt nog nader onderzoek. Een paar fragmenten zijn in het Frans geschreven op de achterkant van met rode en blauwe bloemen en strepen bedrukt papier.
Foto 3 maart 2011.
Voorlopige resultaten van het onderzoekHet zal nog enige tijd duren voordat het Hannemahuis alle propjes papier onderzocht. Hieronder volgt de transcriptie van 30 proppen. Het papier is overigens van uitstekende kwaliteit achttiende-eeuws lompenpapier en is beschreven met watervaste inkt. Na het vlakken begint het uitzoeken en eventueel aan elkaar passen van de fragmenten. Dan kan ook de inhoud van de documenten beter onderzocht worden. Hierbij alvast de voorlopige resultaten van het onderzoek (stand van zaken 10 maart 2011).
AfzendersDe brieven, bestellingen en ‘afleveringsbonnen’ zijn ondertekend door:
•de Harlinger havenmeester Cornelis Dirks Zijlstra (geb Harlingen 1750 - overl Harlingen 1825);
•de kapitein van het fregatschip De Faam, Jan Pieters Vlielander (geb Den Helder 1725 - overl Den Helder 1805);
•Geert Olthof, bottelier;
•Johan Gustaf Gebel (ondertekent zelf met met ‘Geebel’).
•de Harlinger havenmeester Cornelis Dirks Zijlstra (geb Harlingen 1750 - overl Harlingen 1825);
•de kapitein van het fregatschip De Faam, Jan Pieters Vlielander (geb Den Helder 1725 - overl Den Helder 1805);
•Geert Olthof, bottelier;
•Johan Gustaf Gebel (ondertekent zelf met met ‘Geebel’).
Uit verschillende plaatsen verstuurdBrieven en lijstjes zijn verstuurd vanuit:
•’t Vlie, 3 juli 1781
•Harlingen, 20 juli 1781, door CD Zijlstra, voor ontvangst ondertekend G. Olthof
•’t Vlie, 31 juli 1781
•Harlingen, 30 augustus 1781
•Harlingen, 17 oktober 1781, door CD Zijlstra, voor ontvangst ondertekend J Vlielander
•Harlingen, 1 november 1781, door CD Zijlstra
•’t Vlie, 5 december 1781, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•’t Vlie, 9 december 1781, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•’t Vlie, 3 februari 1782, voor ontvangst getekend door J. Vlielander ?
•’t Vlie, 12 februari 1782, door Jan Vlielander
•Zierikzee, [19] juni 1782, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•Amsterdam, 2 oktober 1782, door Johan Gustaf Gebel (?) gericht aan CD Zijlstra te Harlingen
•Amsterdam, 16 januari 1783, waarschijnlijk door Jan Vlielander, gericht aan CD Zijlstra
•Amsterdam, 22 april 1783, gericht aan CD Zijlstra te Harlingen.
•’t Vlie, 3 juli 1781
•Harlingen, 20 juli 1781, door CD Zijlstra, voor ontvangst ondertekend G. Olthof
•’t Vlie, 31 juli 1781
•Harlingen, 30 augustus 1781
•Harlingen, 17 oktober 1781, door CD Zijlstra, voor ontvangst ondertekend J Vlielander
•Harlingen, 1 november 1781, door CD Zijlstra
•’t Vlie, 5 december 1781, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•’t Vlie, 9 december 1781, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•’t Vlie, 3 februari 1782, voor ontvangst getekend door J. Vlielander ?
•’t Vlie, 12 februari 1782, door Jan Vlielander
•Zierikzee, [19] juni 1782, door Jan Vlielander, waarschijnlijk aan CD Zijlstra
•Amsterdam, 2 oktober 1782, door Johan Gustaf Gebel (?) gericht aan CD Zijlstra te Harlingen
•Amsterdam, 16 januari 1783, waarschijnlijk door Jan Vlielander, gericht aan CD Zijlstra
•Amsterdam, 22 april 1783, gericht aan CD Zijlstra te Harlingen.
‘Boodschappenlijstjes’Voor de betekenis van in onbruik geraakte woorden als 'varken' en 'legger' voor watervaten, zie o.a.:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/VocGlossarium/zoekvoc
Een klein lijstje, verstuurd vanaf de Rede ’t Vlie, van Fregat de Faam door kapitein J. Vlielander, 3 juli 1781:
’t Flie den 3 July 1781
Fergat (geen typfout, er staat werkelijk ‘Fergat’ ipv ‘Fregat’) de Faem Capt
Jan Flielander
Zende 7 halfe leggers leege
Waeter vaeten & een bier
Oxhooft om met den eersten
Mogte weer om te zenden
Ontfangen een mantie met slae
& Knollen & Boonen & orte Puilen (erwtenpeulen)
En een anker Wijn
’t Flie den 3 July 1781
Fergat (geen typfout, er staat werkelijk ‘Fergat’ ipv ‘Fregat’) de Faem Capt
Jan Flielander
Zende 7 halfe leggers leege
Waeter vaeten & een bier
Oxhooft om met den eersten
Mogte weer om te zenden
Ontfangen een mantie met slae
& Knollen & Boonen & orte Puilen (erwtenpeulen)
En een anker Wijn
Een klein lijstje, verstuurd door CD Zijlstra 20 juli 1781, naar fregat de Faam voor kapitein Jan Vlielander, voor ontvangst getekend door G. Olthof, bottelier (hij tekent met “borderlier”):
Versonden Pr Tomas IJberts na
’s Lands Fregat van Oorlog
De Faam voor Capit J. Flielander
7 halve leggers Water
Harlingen den 20 juli 1781
CD Zijlstra
Binnenstaand ontfangen
G: Olthof Bordelier
den 20 july 1781
Versonden Pr Tomas IJberts na
’s Lands Fregat van Oorlog
De Faam voor Capit J. Flielander
7 halve leggers Water
Harlingen den 20 juli 1781
CD Zijlstra
Binnenstaand ontfangen
G: Olthof Bordelier
den 20 july 1781
Een goed leesbaar lijstje verstuurd door C.D. Zijlstra met Luitjes Stoffels, in ontvangst genomen door Geert Olthof C:, bottelier:
Verzonden Pr Luitie Stoffels na ’S Lands Fregat van Oorlog de Faam voor Capitein J. Flielander
8 varkens Water
6 sak Grauwe Orten [=erwten]
6 sak witte orten
49 Stuks Kasen wegende 405 lb (=libra: afkortingsteken voor pond)
4 vaam Eken [=eiken] Brandhout
1 Briev
Harlingen den 15 October 1781[getekend] C.D. Zijlstra(in een ander handschrift)
Binnenstaande ontfangen Geert Olthof C:
Bordelier
N.B. weer versonden 12 lege sakken
Verzonden Pr Luitie Stoffels na ’S Lands Fregat van Oorlog de Faam voor Capitein J. Flielander
8 varkens Water
6 sak Grauwe Orten [=erwten]
6 sak witte orten
49 Stuks Kasen wegende 405 lb (=libra: afkortingsteken voor pond)
4 vaam Eken [=eiken] Brandhout
1 Briev
Harlingen den 15 October 1781[getekend] C.D. Zijlstra(in een ander handschrift)
Binnenstaande ontfangen Geert Olthof C:
Bordelier
N.B. weer versonden 12 lege sakken
Een lijstje, ondertekend door CD Zijlstra, Harlingen 17 oktober 17[81?], en ondertekend door J. Vlielander:
Versonden Pr schipper Saske[r] [Oeges]
Na ’S Lands Fregat van Oorlog
Voor Capitein J. Flielander
1 schape bout 18 lb
1 mand aardappelen
8 witte en 8 rode Coolen
25 biete wortels
Syppels [=uien] 2 dosyn besems
1 vatie waar in 145 bese[…]
Harlingen den 17 O[cto]ber 17[…]
CD Zijlstra
Den inhout deses ontfangen
J. Vlielander
Versonden Pr schipper Saske[r] [Oeges]
Na ’S Lands Fregat van Oorlog
Voor Capitein J. Flielander
1 schape bout 18 lb
1 mand aardappelen
8 witte en 8 rode Coolen
25 biete wortels
Syppels [=uien] 2 dosyn besems
1 vatie waar in 145 bese[…]
Harlingen den 17 O[cto]ber 17[…]
CD Zijlstra
Den inhout deses ontfangen
J. Vlielander
Fragment van een lijstje, voor ontvangst getekend door J. [Vlielander], in de sloot ’t Vlie, 3 februari 1782:
Ontfangen va[…][schipper]
Sasker Oeges […]
1 schapebout
10 Roode & 10 […] [witte kolen ?]
1 mantje Zoete & […]
1 lb peeper & Een […]
Een witte trekpot 1 […]
1 dito melk kantje
3 sakke & 3 Helle […]
5 tinnen trekpot &
In de sloot t Vlie
D: 3 february 1782 J [Vlielander]
Ontfangen va[…][schipper]
Sasker Oeges […]
1 schapebout
10 Roode & 10 […] [witte kolen ?]
1 mantje Zoete & […]
1 lb peeper & Een […]
Een witte trekpot 1 […]
1 dito melk kantje
3 sakke & 3 Helle […]
5 tinnen trekpot &
In de sloot t Vlie
D: 3 february 1782 J [Vlielander]
Een compleet lijstje, voor ontvangst getekend door J. Vlielander, 12 februari 1782:
Ontfangen van Schipper Sasker Oeges
Int fregat schip D: Faam
6 Oxhoofd Bier en een korf Eertappelen
Een Anker Roode Wijn
In de sloot ’t Vlie
D: 12 Febr 1782(getekend) J. Vlielander
Ontfangen van Schipper Sasker Oeges
Int fregat schip D: Faam
6 Oxhoofd Bier en een korf Eertappelen
Een Anker Roode Wijn
In de sloot ’t Vlie
D: 12 Febr 1782(getekend) J. Vlielander
Fragment van een lijstje:
100 Rapen, Kruysbessen
[…] groente tot Soep
31 Maij 1781(getekend) C.D. Zijlstra
100 Rapen, Kruysbessen
[…] groente tot Soep
31 Maij 1781(getekend) C.D. Zijlstra
Fragment van een lijstje:
Versonden pr […]
’s Lands Frega[t] […]
Capitein Jl Flie[lander] […]
3 varkens wat[er]
1 halve dito
11 ijzeren hoepels
½ elle cersay (karsaai: grof gekeperd laken. Engels kersey. P: volgens Curzon II, blz. 534 noot was dit een soort wollen doek, `which received the name from the village of Kersey in Suffolk, where the woollen trade had been established by a colony of Flemings' [ook: carsay, carsaey; zie ook: saai]. Gevonden op:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/VocGlossarium/vocoutp )
Versonden pr […]
’s Lands Frega[t] […]
Capitein Jl Flie[lander] […]
3 varkens wat[er]
1 halve dito
11 ijzeren hoepels
½ elle cersay (karsaai: grof gekeperd laken. Engels kersey. P: volgens Curzon II, blz. 534 noot was dit een soort wollen doek, `which received the name from the village of Kersey in Suffolk, where the woollen trade had been established by a colony of Flemings' [ook: carsay, carsaey; zie ook: saai]. Gevonden op:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/VocGlossarium/vocoutp )
Compleet lijstje, maar met gaten in het papier:
Ontfange aan s Lands
Fregat de Faam Onder
Commando van den Uitlegger
Capitein J. Vlielander
6 vaaten noords hout
6 Ho[…]
1 Briev
1 Schapebout a 16 lb [=pond]
4 Boec[kjes ?] postpapier
2 Boe […] rdinaar
1 […] weegeldt geldt
Pr Schipper Luijten Stoffes
Den 23 febr 1782(getekend) P Veenstra schrijver
Ontfange aan s Lands
Fregat de Faam Onder
Commando van den Uitlegger
Capitein J. Vlielander
6 vaaten noords hout
6 Ho[…]
1 Briev
1 Schapebout a 16 lb [=pond]
4 Boec[kjes ?] postpapier
2 Boe […] rdinaar
1 […] weegeldt geldt
Pr Schipper Luijten Stoffes
Den 23 febr 1782(getekend) P Veenstra schrijver
Fragment van een lijstje:
Ontfangen int Vregat schip D: Faam
Met schipper Tomas IJberts
3 Mande met wijn
1 Anker oly
1 vaetje sieke beschuyt
1 vaetje stooters beschuyt
1 veltje seemleer
1 lb peeper
8 lb Kaarsen
[…]
Ontfangen int Vregat schip D: Faam
Met schipper Tomas IJberts
3 Mande met wijn
1 Anker oly
1 vaetje sieke beschuyt
1 vaetje stooters beschuyt
1 veltje seemleer
1 lb peeper
8 lb Kaarsen
[…]
Fragment van een lijstje met gaten in het papier:
[…]sonden Pr Tomas IJberts na
[…]ds Fregat van Oorlog de Faam
Capitein Jan Flielander
[…] Varkens Water
Harlingen den 29 J[…]
[bove]nstaande
Ontfangen G: Olthof C:
Bordelier
[…]sonden Pr Tomas IJberts na
[…]ds Fregat van Oorlog de Faam
Capitein Jan Flielander
[…] Varkens Water
Harlingen den 29 J[…]
[bove]nstaande
Ontfangen G: Olthof C:
Bordelier
Fragment van een lijstje met gaten in het papier:
Versonden Pr Schippe[r …]
Na ’S Lands Frega[t]
[de] Faam, voor Capit: […]
1 varken Wae[ter]
[…] oed
6 wijn glasies
1 Tinnen Trekp[ot]
Harlingen den
[…]inhout Dezese ontf[angen]
[Op de]Reede T Vlie D: 17 O[ctober …]
Jan Vlielander
Versonden Pr Schippe[r …]
Na ’S Lands Frega[t]
[de] Faam, voor Capit: […]
1 varken Wae[ter]
[…] oed
6 wijn glasies
1 Tinnen Trekp[ot]
Harlingen den
[…]inhout Dezese ontf[angen]
[Op de]Reede T Vlie D: 17 O[ctober …]
Jan Vlielander
Fragment van een lijstje:
Versonden Pr Capit: […]
Na ’S Lands Fregat
De Faam voor Capit: […]
6 oxhoofden Bier
8 { varkens water / halve dito [dus: 8 varkens water / 8 halve dito]
1 yzer Combuys ketting
1 schape bout 12 ½ lb
100 Rapen 12 kroppen […]
[…] Harlingen den 9 […]
CD Zijlstr[a]
Versonden Pr Capit: […]
Na ’S Lands Fregat
De Faam voor Capit: […]
6 oxhoofden Bier
8 { varkens water / halve dito [dus: 8 varkens water / 8 halve dito]
1 yzer Combuys ketting
1 schape bout 12 ½ lb
100 Rapen 12 kroppen […]
[…] Harlingen den 9 […]
CD Zijlstr[a]
Een compleet lijstje:
Versonden Pr Schipper Sasker Oeges
Na ’S Lands Fregat van Oorlog de F[aam]
Voor capit: J. Flielander
11 halve leggers Water
1 quart legger dito
7 sakken Amsterd[a]m hard brood 1635 lb Netto
Harlingen den 1 November 1781(getekend) C.D. Zijlstra(in ander handschrift) Binnenstaande
Ontfangen Geert Olthof C:
Bordelier
Versonden Pr Schipper Sasker Oeges
Na ’S Lands Fregat van Oorlog de F[aam]
Voor capit: J. Flielander
11 halve leggers Water
1 quart legger dito
7 sakken Amsterd[a]m hard brood 1635 lb Netto
Harlingen den 1 November 1781(getekend) C.D. Zijlstra(in ander handschrift) Binnenstaande
Ontfangen Geert Olthof C:
Bordelier
Fragment van een lijstje:
Den 6 Novembr 17881
Ontfangen met Thomas IJberts
2 Oxh[oofd] boter netto 857 lb
Nog 7 ton vlees
Geert Olthof C: Bordelier
Den 6 Novembr 17881
Ontfangen met Thomas IJberts
2 Oxh[oofd] boter netto 857 lb
Nog 7 ton vlees
Geert Olthof C: Bordelier
Fragment van een lijstje:
[…] ’S Lands Fregat de Faam
[Thom]as IJberts, van Capitein
[J.] Vlieland]er
[…]ers, 1 blikke Thee stoof
[…] en ijzere Convoor
5 blikke Olymaten
[…] matie, 1 Oly kan
[…] 1 blaker 3 Tregters(verso:)
1 kist, 1 sak, […]
4 bossen Stroo […]
1 Sakkie Zand, […]
Ontfangen H: v:
Victu[alien ?] […]
50 Roggen B[rood?]
2 sak grot, 2 […]
2 sak grauwe [orten ?]
[…] ’S Lands Fregat de Faam
[Thom]as IJberts, van Capitein
[J.] Vlieland]er
[…]ers, 1 blikke Thee stoof
[…] en ijzere Convoor
5 blikke Olymaten
[…] matie, 1 Oly kan
[…] 1 blaker 3 Tregters(verso:)
1 kist, 1 sak, […]
4 bossen Stroo […]
1 Sakkie Zand, […]
Ontfangen H: v:
Victu[alien ?] […]
50 Roggen B[rood?]
2 sak grot, 2 […]
2 sak grauwe [orten ?]
Compleet lijstje:
Versonden Pr Tomas Eijberts na
’S Lands Fregat de Faam voor
Capitein J. Flielander
7 oxhoofden Bier
Harlingen den 30 Augusty 1781
CD Zijlstra
Bovenstaande ontfangen
G: Olthof C:
Bordelier
Versonden Pr Tomas Eijberts na
’S Lands Fregat de Faam voor
Capitein J. Flielander
7 oxhoofden Bier
Harlingen den 30 Augusty 1781
CD Zijlstra
Bovenstaande ontfangen
G: Olthof C:
Bordelier
Fragment van een lijstje:
Voor Capitein J. Fl[ielander]
32 Varkens water
15 halve dito
10 halve Am[…]en dito
9 Ankers dito
16 oxhoofden Bier
9 ton vlees en 220 lb yder […]
3 oxhoofden Boter waarin […]
1 kip stokvis 1050 lb [1 kip stokvis is een hoeveelheid stokvis door een hoepeltje bijeengehouden]
20 vaten hard brood No 1 en […]
Nu geheel aan boort met ho[eveelheit ?]
sakken gesonden is 6121 […]
Voor Capitein J. Fl[ielander]
32 Varkens water
15 halve dito
10 halve Am[…]en dito
9 Ankers dito
16 oxhoofden Bier
9 ton vlees en 220 lb yder […]
3 oxhoofden Boter waarin […]
1 kip stokvis 1050 lb [1 kip stokvis is een hoeveelheid stokvis door een hoepeltje bijeengehouden]
20 vaten hard brood No 1 en […]
Nu geheel aan boort met ho[eveelheit ?]
sakken gesonden is 6121 […]
Brieven van Jan Vlielander en Johan Gustaf Gebel aan Cornelis Dirks ZijlstraFragment van een brief, waarin melding wordt gemaakt van de kaping van een Engelse pakketboot:
[…] Hier Weeten UED weynigh
Te melden als de Caaper van Zee op de
[…] October Een Engels Bacetboot [pakketboot] heeft genomen
Deselve kwam van Helvoet moeten na Londen
En is alhier binnen gebragt. De Equipagie
Bestont in 21 Manschappen welke alle tot
[…Zierik?]zee in de stad zijn gebragt als Prisoniers
[…] Hier Weeten UED weynigh
Te melden als de Caaper van Zee op de
[…] October Een Engels Bacetboot [pakketboot] heeft genomen
Deselve kwam van Helvoet moeten na Londen
En is alhier binnen gebragt. De Equipagie
Bestont in 21 Manschappen welke alle tot
[…Zierik?]zee in de stad zijn gebragt als Prisoniers
Complete brief van Jan Vlielander aan Cornelis D. Zijlstra, 31 juli 1781:
Mijn Heer en Vrind
Cornelis Ds Zijlstra
Ontfangen en zoo heeden van Luittje Stoffels
2 Varkens Waeter en 4 Oxhoofden bier
Het andere waeter heeft hij aan
Captn: Boeriessies gegeven sonder enigsins
Kennis aan mijn gegeven seer slegt van de
brenger als die ontfangen heeft alsoo de saak
hoopt klaar kun loopen Zenden UE met
de boven genoemde van mijn schip
6 Halve legers en 4 quarties + 2 Oxhoofde
Nogh voor mijn van de Eensgesintheyt
7 halve leggers Versoeken mijn waeter
Met de eerste Oekaasie terug
Zende UE een kan Om zoete Oly en versoeke
Hier nevens mijn ½ lb [pond] Drooge gist te zenden
Verzoeke dese ingelyde Aan De Heer
Munts te behandigen Mij Heer & Vrind
Verblijve met agting UWDW [uw dienstwillige] & Vrind
Jan Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 31 July 1781
Mijn Heer en Vrind
Cornelis Ds Zijlstra
Ontfangen en zoo heeden van Luittje Stoffels
2 Varkens Waeter en 4 Oxhoofden bier
Het andere waeter heeft hij aan
Captn: Boeriessies gegeven sonder enigsins
Kennis aan mijn gegeven seer slegt van de
brenger als die ontfangen heeft alsoo de saak
hoopt klaar kun loopen Zenden UE met
de boven genoemde van mijn schip
6 Halve legers en 4 quarties + 2 Oxhoofde
Nogh voor mijn van de Eensgesintheyt
7 halve leggers Versoeken mijn waeter
Met de eerste Oekaasie terug
Zende UE een kan Om zoete Oly en versoeke
Hier nevens mijn ½ lb [pond] Drooge gist te zenden
Verzoeke dese ingelyde Aan De Heer
Munts te behandigen Mij Heer & Vrind
Verblijve met agting UWDW [uw dienstwillige] & Vrind
Jan Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 31 July 1781
Een brief (aan weerskanten beschreven) door Jan Vlielander aan Cornelis Dirks Zijlstra:
Mijn Heer D: Heer
UWED GeEerde Van gister ontfangen
Ziende Blijtschap UWED Welzijn en
Zijnen op Heeden meede Nogh Welvarende
Hebben orders ontfangen van D: Heer
Reynvelt Commandant alhier om met
Mijn schip na de Reede van Texel
Te zeylen zoo dat ik tans leg [te] wagten
Op een goeye gelegentheyt Mijn toelegh
Is binnendoor te zeylen
Zenden UWED de keetel weeder terug
Dien ik ontfangen heb is volgens de op
Gegeven Maet te kleyn zoo dat deselve
[…] dienstig is volgens opgaaf
[…]
(verso)
Volgens Deze Maet moet zyn
Hol 18 Duym & Wyt 17 Duym
Dwars door binnen werks
Ik heb met mijn schrijver Veenstra
Een mondelinge bootschap belast
Aan UWED te doen
Hebben nogh geen pronongasie
Ontfangen. Versoeken UWED om daar
Eens na te verneemen alsoo het Tijt
Wert om onse saake daar na
In te rigten Op Heeden niet meer
Als wense UWED beneffens UWEDs
Huyzvrouw & Kindere Een Bestendige
Welzijn toe Hier meede afbrekende
Na UWED vrindelijk gegroet te hebben
[…] J[an] [V]l[ielan]d[er]
Mijn Heer D: Heer
UWED GeEerde Van gister ontfangen
Ziende Blijtschap UWED Welzijn en
Zijnen op Heeden meede Nogh Welvarende
Hebben orders ontfangen van D: Heer
Reynvelt Commandant alhier om met
Mijn schip na de Reede van Texel
Te zeylen zoo dat ik tans leg [te] wagten
Op een goeye gelegentheyt Mijn toelegh
Is binnendoor te zeylen
Zenden UWED de keetel weeder terug
Dien ik ontfangen heb is volgens de op
Gegeven Maet te kleyn zoo dat deselve
[…] dienstig is volgens opgaaf
[…]
(verso)
Volgens Deze Maet moet zyn
Hol 18 Duym & Wyt 17 Duym
Dwars door binnen werks
Ik heb met mijn schrijver Veenstra
Een mondelinge bootschap belast
Aan UWED te doen
Hebben nogh geen pronongasie
Ontfangen. Versoeken UWED om daar
Eens na te verneemen alsoo het Tijt
Wert om onse saake daar na
In te rigten Op Heeden niet meer
Als wense UWED beneffens UWEDs
Huyzvrouw & Kindere Een Bestendige
Welzijn toe Hier meede afbrekende
Na UWED vrindelijk gegroet te hebben
[…] J[an] [V]l[ielan]d[er]
Een halve brief van Jan Vlielander aan CD Zijlstra:
Mijn Heer D: Heer
Hoopen dese UWED Beneffens UWEDs
Beminde in Een goeye welzijn van
Gesontheyt Magh ter land koomen
Bevinden Mijn op heeden Nogh Reedelijk
Van gesontheyt
De schipper Willem S[…] (gat in het papier) van de Helder
Die bij UWED welbekent is
Is namentlijk de man die mijn saken
Op de Helder in Hande h[eeft]
[…]
(verso)
Versoeken UWED mijn Nogh […]
Een Schape Bout; 3 boekjes
Post papier & 2 boeke-Ordenarij
Schrijfpapier
Gelieft Bij Jouwke Baas te laeten
Vragen na mijn laarse & schoenen
De soo deselve klaar zijn om ze
Mijn […] toe te zenden
[…]
Mijn Heer D: Heer
Hoopen dese UWED Beneffens UWEDs
Beminde in Een goeye welzijn van
Gesontheyt Magh ter land koomen
Bevinden Mijn op heeden Nogh Reedelijk
Van gesontheyt
De schipper Willem S[…] (gat in het papier) van de Helder
Die bij UWED welbekent is
Is namentlijk de man die mijn saken
Op de Helder in Hande h[eeft]
[…]
(verso)
Versoeken UWED mijn Nogh […]
Een Schape Bout; 3 boekjes
Post papier & 2 boeke-Ordenarij
Schrijfpapier
Gelieft Bij Jouwke Baas te laeten
Vragen na mijn laarse & schoenen
De soo deselve klaar zijn om ze
Mijn […] toe te zenden
[…]
Brief van Jan Vlielander, verstuurd vanaf de rede ’t Vlie, 5 december 1781
Mijn Heer D: Heer
Hier wert Heeden van schipper Jan
Porten van mijn manschappen
Afgehaelt 11 man om op Captn
De Roock geplaats zullen werden
& misse nogh een man. Op Captn De Wit
Alsoo […]int getal is mijn juyst niet
Aangen[ae ?]m Maar moet togh geschieden
Alsoo H[et ?] orders zijn van de Heere
van de raet Weeten niet met
Wat oogmerk het geschiet.
Onder dese Manschappen is een soldaet
die een monstering heeft gekreegen
Genaamt Jan Geert Raus staet op
Folio 62 Gielt nu de rekening Ha-
[…] zien & dat […]4 deele te reekenen
Zoo weet UWED wat een man schuldig
is & daar comt nogh bij voor ieder
persoon aan maakloon een gulden
Gelieft de rekening Bij Dirk Velling
in te geven(verso)
Ik Woude selfs in Perzoon
Wel eens te Harlingen zijn
Maar kan op Heeden nogh niet wel-
Geschieden leggen op or[de]rs om
In de Sloot (’t Vlie) te gaan. Wanneer
Het zal lucken is nogh [niet?] bekent
De Lans schepen zijn alle in de sloot
Uytgezondert ’t schip D: Eensgezinth:[eyt]
De Meeuw & D: Faam leggen nogh
Op de Reede Niet me[…]
Blijven Nae minzame Groetnisse
Mijn Heer & Vriend
UW Heylwensend Vriend
J.Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 5 Decembr 1781
Mijn Heer D: Heer
Hier wert Heeden van schipper Jan
Porten van mijn manschappen
Afgehaelt 11 man om op Captn
De Roock geplaats zullen werden
& misse nogh een man. Op Captn De Wit
Alsoo […]int getal is mijn juyst niet
Aangen[ae ?]m Maar moet togh geschieden
Alsoo H[et ?] orders zijn van de Heere
van de raet Weeten niet met
Wat oogmerk het geschiet.
Onder dese Manschappen is een soldaet
die een monstering heeft gekreegen
Genaamt Jan Geert Raus staet op
Folio 62 Gielt nu de rekening Ha-
[…] zien & dat […]4 deele te reekenen
Zoo weet UWED wat een man schuldig
is & daar comt nogh bij voor ieder
persoon aan maakloon een gulden
Gelieft de rekening Bij Dirk Velling
in te geven(verso)
Ik Woude selfs in Perzoon
Wel eens te Harlingen zijn
Maar kan op Heeden nogh niet wel-
Geschieden leggen op or[de]rs om
In de Sloot (’t Vlie) te gaan. Wanneer
Het zal lucken is nogh [niet?] bekent
De Lans schepen zijn alle in de sloot
Uytgezondert ’t schip D: Eensgezinth:[eyt]
De Meeuw & D: Faam leggen nogh
Op de Reede Niet me[…]
Blijven Nae minzame Groetnisse
Mijn Heer & Vriend
UW Heylwensend Vriend
J.Vlielander
Op de Reede ’t Vlie
D: 5 Decembr 1781
Een goed leesbare brief van kapitein J. Vlielander, Rede ’t Vlie, 9 december 1781, aan havenmeester C.D. Zijlstra:
Mijn Heer De Heer
Hebben het afgezondene Goet met schipper Tomas IJbers volgens de lyst ontfangen
Hebben bevonden nogh een vat grauwe orten meer te hebben als ik wisten zoo dat UWED [uw edele] mijn nu nogh moet toezenden
8 sakke grauwe orte en 8 oxhoofden bier
Maar geen witte orte meer en het goet volgens de afgezonde Lijst van 2 Deses
Verwagten dat hier Nevens Zouden dan al het bestelde goet aan boort hebben
Zende UED hier nevens een Vaetje
Verwagten het selven weeder vol stroop terug Versoeken UWED mijn met den Eersten toe te senden 25 witte koolen 16 roose koolen 9 kiste uyen Groot zoort 25 Bietwortels en Een Mant Aartappels
Blijven Met alle Agting Na minzame roeten
Op de Reede t Vlie
D: 9 Decembr 1781
Mij Heer en Vriend
UW Heer […] Vriend
J. Flielander
Mijn Heer De Heer
Hebben het afgezondene Goet met schipper Tomas IJbers volgens de lyst ontfangen
Hebben bevonden nogh een vat grauwe orten meer te hebben als ik wisten zoo dat UWED [uw edele] mijn nu nogh moet toezenden
8 sakke grauwe orte en 8 oxhoofden bier
Maar geen witte orte meer en het goet volgens de afgezonde Lijst van 2 Deses
Verwagten dat hier Nevens Zouden dan al het bestelde goet aan boort hebben
Zende UED hier nevens een Vaetje
Verwagten het selven weeder vol stroop terug Versoeken UWED mijn met den Eersten toe te senden 25 witte koolen 16 roose koolen 9 kiste uyen Groot zoort 25 Bietwortels en Een Mant Aartappels
Blijven Met alle Agting Na minzame roeten
Op de Reede t Vlie
D: 9 Decembr 1781
Mij Heer en Vriend
UW Heer […] Vriend
J. Flielander
Een aan twee kanten geschreven brief, gedeeltelijk beschadigd, door Jan Vlielander op 19 juni 1782 vanaf de rede voor Zierikzee, aan CD Zijlstra te Harlingen:
Mijn Heer D: Heer
Zenden UWED Hier nevens de ingelyde Copie van de onkosten Aan Mijn P[…]aete
Gedaan om die onder UWED Bewaring te geven
Hebben een brief van de Heer Johan
Gustaf Geebel ontfangen dien mijn schrijft
Als dat hij wel ockasie heeft om een
Wissel in Amsterdan te koopen en mijn
Dan over stuert om in Zirkzee het […]ttelier[..]
Alsoo mijn dat voordeeliger Zo […] e uyt
Koomen als de voorige Wissel […]
Dat ick aan UWED zoude schrijven om de
Somma van de penninge die ick gelieff
Te trekken dat UWED Aan de boo[ven]staande
Dan Moesten zenden
& Alsoo ik tans geen gelt meer heb. Hier
Zonder gelt niet kan weesen.
Versoeken UWED aan de boven staande
Hier om Aan mijn te behandiegen
D: somma van 1400 ick segge veertien
Hondert Carolieguldens Hoopen [dat] dan
Buyten exstra gevalle tot D: […]ent
October te redden Met dat U[WED] mijn
Dat goet stiert (stuurt) Daar ick in de vorige
Aan UWED heb over geschreven
Alsmeede dat van de Collegie(verso)
Daar ick en de voorige aan de bootsman
Heb over geschreven Die in UWED
Brief heeft geleegen
Men kan hier enige goedere zoo goet &
Tot beeter prijs koope als in Vrieslant
Maar men moet maar met Riepennige
Kunnen gaan.
Zonders van hier weeten UWED niet
Te m[el]den UWED Atensie weerdigh
Blijven met alle Agtingh
Mijn Heer & Vrind
UWED toegenegen Vrind
J Vlielander
Op de Rede voor Z:Zee (Zierikzee)
D: [19 ?] Juny 1782
Mijn Heer D: Heer
Zenden UWED Hier nevens de ingelyde Copie van de onkosten Aan Mijn P[…]aete
Gedaan om die onder UWED Bewaring te geven
Hebben een brief van de Heer Johan
Gustaf Geebel ontfangen dien mijn schrijft
Als dat hij wel ockasie heeft om een
Wissel in Amsterdan te koopen en mijn
Dan over stuert om in Zirkzee het […]ttelier[..]
Alsoo mijn dat voordeeliger Zo […] e uyt
Koomen als de voorige Wissel […]
Dat ick aan UWED zoude schrijven om de
Somma van de penninge die ick gelieff
Te trekken dat UWED Aan de boo[ven]staande
Dan Moesten zenden
& Alsoo ik tans geen gelt meer heb. Hier
Zonder gelt niet kan weesen.
Versoeken UWED aan de boven staande
Hier om Aan mijn te behandiegen
D: somma van 1400 ick segge veertien
Hondert Carolieguldens Hoopen [dat] dan
Buyten exstra gevalle tot D: […]ent
October te redden Met dat U[WED] mijn
Dat goet stiert (stuurt) Daar ick in de vorige
Aan UWED heb over geschreven
Alsmeede dat van de Collegie(verso)
Daar ick en de voorige aan de bootsman
Heb over geschreven Die in UWED
Brief heeft geleegen
Men kan hier enige goedere zoo goet &
Tot beeter prijs koope als in Vrieslant
Maar men moet maar met Riepennige
Kunnen gaan.
Zonders van hier weeten UWED niet
Te m[el]den UWED Atensie weerdigh
Blijven met alle Agtingh
Mijn Heer & Vrind
UWED toegenegen Vrind
J Vlielander
Op de Rede voor Z:Zee (Zierikzee)
D: [19 ?] Juny 1782
Fragment van een brief:
Amsterdam den 4 Jully 1782
Mij Heer
Ik hebbe uE Missieve van den 22 Juny
En de 2 July wel ontfangen en daer
Bij de f 1400 en als het geld met de
besteller bij Mijn aan H[uis] […]
woorde was ik niet thuijs is door
[…] […] En dat
[…] doen bij de steller op zijn […](verso)
[…] uE En Mijn die ik alle uuren
Te gemoete sien dog ik hebbe op den
28 Juny Een brieff van de Capiteyn
Gehad die met de buurtman (beurtschipper) komp
En op den 19 Juny geschreeven is
En dat ik den Capt: Eenige
Provisie met de buurdman moet
Senden dat is […] Mij bon & Tabak
Dat morgen aan buro […]
[…]
Amsterdam den 4 Jully 1782
Mij Heer
Ik hebbe uE Missieve van den 22 Juny
En de 2 July wel ontfangen en daer
Bij de f 1400 en als het geld met de
besteller bij Mijn aan H[uis] […]
woorde was ik niet thuijs is door
[…] […] En dat
[…] doen bij de steller op zijn […](verso)
[…] uE En Mijn die ik alle uuren
Te gemoete sien dog ik hebbe op den
28 Juny Een brieff van de Capiteyn
Gehad die met de buurtman (beurtschipper) komp
En op den 19 Juny geschreeven is
En dat ik den Capt: Eenige
Provisie met de buurdman moet
Senden dat is […] Mij bon & Tabak
Dat morgen aan buro […]
[…]
Fragment van een brief, waarschijnlijk door Johan Gustaf Gebel, gericht aan CD Zijlstra:
Amsterdam 2 octob 1782
Harlingen
De Heer CD Zijlstra
Mijn Heer En Vriend
Hidden neeme ik de vreyheyt aen uE te schrijven soo
Met dese en legende Hebbe ik een Brieff van
De Heer Capt J. Flielander ontfangen daer in
[…] melt: als: Dat ik aen hem weer 2000 gulden
[…] […]lakken Dat ik die nen[n]inge
[…] […] versoeke ik
[…] […] te senden
Amsterdam 2 octob 1782
Harlingen
De Heer CD Zijlstra
Mijn Heer En Vriend
Hidden neeme ik de vreyheyt aen uE te schrijven soo
Met dese en legende Hebbe ik een Brieff van
De Heer Capt J. Flielander ontfangen daer in
[…] melt: als: Dat ik aen hem weer 2000 gulden
[…] […]lakken Dat ik die nen[n]inge
[…] […] versoeke ik
[…] […] te senden
Fragment van een brief van Johan Gustaf Gebel, [aan CD Zijlstra]:
[…]
[…] hebbe bij de Burtman (beurtschipper) toe gesonden
Den 10 passato En hebbe daer voor
Betaelt Hondert en Negen gulden en
Agte stuyvers segge f 109-8 het welk
[…] soude versoeken ofte uE
Gelieft soo goed te zijn en maken
Mijn die pe[n]ninge weer over waer
Op ik mijn verlatte En bij de ontfang
Zal ik uE Een quytanse oversenden
En middels uE gegroet te Hebben
En blijve met agtinge
Mijn Heer
UEDW Dienaer
Johan Gustaf Geebel
Bijna complete brief, waarschijnlijk van Jan Vlielander, gericht aan CD Zijlstra, Amsterdam 16 januari 1783:
Amsterdam 16 January 1783
Harlingen
De Hr CD Zijlstra
Mijn Heer en Vriend
Ik hebbe de Eere uE te Melden als dat ik het geld dt uE mijn den 7 January hebt
Toe gesonden op den 15 passato wel
Ontfangen hebt volgen en leggende
Dat is Een somme van f 710:10 Dog ik hebbe maar f 700 op de wissel beta[e]lt ik
Hebbe nu tien gulden en tien stuyvers
Meer ontfangen ik gelove als dat uE
Mijn voorige niet goet begreeppen hebt
Want de Capityn heeft op de wissel 1 ½
Pc [=procent] geproffieteert Dog niet te Mien
Ik zal bij af rekeninge met de Heer
Capityn het wel vind[…] […]
Op andere keer […] […]
Sturren om […] […]
Soo zal ik […] […]
En de […] […]
Zal […] […]
Wel [...] […]
[…]
[…] hebbe bij de Burtman (beurtschipper) toe gesonden
Den 10 passato En hebbe daer voor
Betaelt Hondert en Negen gulden en
Agte stuyvers segge f 109-8 het welk
[…] soude versoeken ofte uE
Gelieft soo goed te zijn en maken
Mijn die pe[n]ninge weer over waer
Op ik mijn verlatte En bij de ontfang
Zal ik uE Een quytanse oversenden
En middels uE gegroet te Hebben
En blijve met agtinge
Mijn Heer
UEDW Dienaer
Johan Gustaf Geebel
Bijna complete brief, waarschijnlijk van Jan Vlielander, gericht aan CD Zijlstra, Amsterdam 16 januari 1783:
Amsterdam 16 January 1783
Harlingen
De Hr CD Zijlstra
Mijn Heer en Vriend
Ik hebbe de Eere uE te Melden als dat ik het geld dt uE mijn den 7 January hebt
Toe gesonden op den 15 passato wel
Ontfangen hebt volgen en leggende
Dat is Een somme van f 710:10 Dog ik hebbe maar f 700 op de wissel beta[e]lt ik
Hebbe nu tien gulden en tien stuyvers
Meer ontfangen ik gelove als dat uE
Mijn voorige niet goet begreeppen hebt
Want de Capityn heeft op de wissel 1 ½
Pc [=procent] geproffieteert Dog niet te Mien
Ik zal bij af rekeninge met de Heer
Capityn het wel vind[…] […]
Op andere keer […] […]
Sturren om […] […]
Soo zal ik […] […]
En de […] […]
Zal […] […]
Wel [...] […]
*Jeanine Otten is werkzaam in het Hannemahuis, centrum voor Harlinger cultuur en historie als collectieregistrator en beheerder van het oude stadsarchief Harlingen. (De eerste versie van dit artikel ging online op 10 maart 2011)
[1] Gegevens verstrekt door A.P.Vlam van de Genealogische Vereniging Den Helder (1986), zie: http://jnvlieland.blogspot.com/2011/03/jan-pietersz-flielander.html
[2] Nationaal Archief, Den Haag, toegangsnummer 1.01.46, Archief Admiraliteitscolleges 1586-1795, Betaalsrollen van schepen, Friese Admiraliteit, invnr 3334 Faam, kapt J. Vlielander 1781-1783.
[3] Lijst der Hollandse Schepen die door de Franzen genomen zijn in 1794 en 1795 en welker Equipagien - geheel of Gedeeltelijk in Quimper Corentin in Preson geweest zijn; Namen der schepen Kapiteins of Schippers gevangene in Quimper wat datum genomen doden in Quimper: [...] O.I.Comp. Paketboot de Faam, [kapitein of schipper:] Luitie Frederiks, [gevangen in Quimper:] 32, [datum genomen:] 25 [maart] 1794, [aantal doden in Quimper:] 11. Uit het journaal van Wytze Gerbens Hellinga, 1794 - 1795. Zie: http://jnvlieland.blogspot.com/2010/01/de-faam.htm
[4] Een 'varken' is een oude benaming voor een watervat, kleiner dan een legger. Een legger is een groot water- of wijnvat, dat als regel in het ruim van het schip bleef liggen. De inhoud van een legger was 400 liter of 563 liter. Een varken werd gebruikt bij het waterhalen met sloepen. Gevonden op: http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/VocGlossarium/zoekvoc
[5] Groninger Archieven, Toegangsnummer 618, Archief Coendersborg te Nuis,1569-1913, invnr 95 Verslag van de ondergang van 's lands hulk De Dwinger op de rede van Vlieland, 15 maart 1793, gedrukt; A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, dl 2, 3e en 4e stuk, Haarlem 1855, p. 1099-1100; Peter Westenbrink, "De Friese gardes aan het einde van de 18de eeuw", in: Fryslân 9;4 (2003), p. 13-18; M.A. van Alphen, A.M.C. van Dissel, Kroniek der Zeemacht, gedenkwaardige gebeurtenissen uit vijf eeuwen Nederlandse marinegeschiedenis, Nederlands Instituut voor Militaire Historie / Bataafsche Leeuw, 2009 (herziene druk van 2003).
[6] Voor informatie over de schepen en het personeel van de Friese Admiraliteit zie onder andere:http://www.angelfire.com/vt/sneuper/vlootlijsten.htm en http://www.angelfire.com/vt/sneuper/varendpersoneel.htm
Laatste wijziging: 04/04/2011 13:58u
